Nie musisz być grzeczny, czyli bajki przynoszące ulgę. W tej książce znajdziemy pięć opowiadań o zwierzątkach. Każde dotyczy innego obszaru związanego z rozwojem emocjonalnym dzieci.

Wszystkie historyjki inspirowane są pedagogiką Jespera Juula i myślę, że to całkiem udana próba wyjaśnienia maluchom skomplikowanych sytuacji. Nie myślcie, że to kolejna książka o nazywaniu emocji. W tym przypadku chodzi o coś więcej.

„Wiewiórka Zosia” to opowiadanie o integralności osobistej na podstawie jedzenia. Czyli ten moment, w którym dorosły decyduje za dziecko, czy ono jest najedzone. Ile powinno jeść i kiedy? W przypadku wiewiórki Zosi dorosłym decydującym o jej potrzebach jest babcia, która oczywiście z dobrego serca chciałaby, żeby Zosia jadła jak najwięcej.

Im częściej babcia powtarza Zosi, że powinna coś zjeść, tym bardziej Zosia jest przekonana, że sama nie potrafi o sobie decydować. Musi słuchać innych.

Bądź grzeczny i zjedz to!

Gdy dziecko dostaje na co dzień tego rodzaju komunikaty, nie kończy się na jednej sytuacji, rzutuje to na większość spraw. Zosia, mając przekonanie, że nie potrafi sama podejmować decyzji, zaczyna mieć problemy z komunikacją z rówieśnikami.

Jest bardzo podatna na wpływ innych. Jednocześnie czuje, że coś jest nie tak w tej sytuacji, tylko nie potrafi tego określić. Dopiero rozmowa z kolegą Zbysiem uświadamia jej, że jednak powinna wziąć sprawy w swoje ręce.

Po każdym opowiadaniu autorka zostawia też notatkę dla rodzica i myślę, że to jest bardzo wspierający pomysł. Wyjaśnia, dlaczego warto zadbać o obszar emocjonalny poruszany w bajce.

W tym przypadku zagrożenie jest takie, że jeśli mały człowiek uwierzy w to, że dorośli rozpoznają jego odczuwanie głodu lepiej niż on sam, zacznie być zależny od opinii innych także w pozostałych kwestiach. Grzeczny nie oznacza uległy czy bezwolny.

Bądź grzeczny i się przytul!

Ważne jest też opowiadanie o króliczku Julku dotyczące integralności osobistej, czyli własnego ciała. Tutaj liczna rodzina uważa go za słodziaka, którego wszyscy bardzo lubią przytulać. Króliczek nie chcę nikomu sprawiać przykrości, chce być grzeczny i za każdym razem zgadza się na to przytulanie. Nawet wtedy, gdy nie do końca ma na to ochotę.

W pewnym momencie nie wytrzymuje i świetnie go rozumiem, bo bycie taką rodzinną przytulanką „na poprawę humoru”, wcale nie jest miłe. Julek nie chce ranić bliskich i uważa, że jeśli przestanie się zgadać na to przytulanie, oni przestanę go kochać, wszystko się zmieni. Tak rozumie „bycie grzecznym”.

Kiedy przytulacie mnie bez pytania o to, czy się zgadzam, czuję się, jak pluszak, który nie ma swojego serduszka, a ja mam serduszko.

Co to znaczy „grzeczny”?

I w pełni zgadzam się z autorką, że wciąż jeszcze za mało się mówi o tym, że każde dziecko powinno samo decydować o swoim ciele. A dorośli wykorzystują czasem swoją pozycję w hierarchii rodziny, żeby zaspokoić własną potrzebę bliskości. 

Emocje i etykietki

Kolejne opowiadanie to w zasadzie historia mojej relacji ze starszym bratem. Stefcia i Michasia, czyli blokowanie wyrażania emocji etykietowanie.

Pewnie wielu dzisiejszych dorosłych odnajdzie się w tej bajce. Tutaj jedna siostra jest tą grzeczną, a druga tą niegrzeczną. Co ciekawe, jedna drugiej zazdrości przywilejów i etykietki. Ta grzeczna zazdrości siostrze możliwości wyrażania swoich emocji, krzyczenia, gniewania się. 

Z kolei w drugą stronę wygląda to tak, że niegrzeczna siostra bardzo chciałaby spędzić choć jeden dzień słysząc zewsząd pochwały. Będąc stawianą za wzór, nawet jeśli miałoby to oznaczać, że stłumi część swoich uczuć.

Ostatecznie Michasia i Stefcia znajdują w sobie na tyle siły (i jeden sprytny myk), by porozmawiać z rodzicami o tym, że etykietowanie bardzo utrudnia im życie.

On jest taki grzeczny!

Jest jeszcze fajny rozdział o motywacji wewnętrznej i zewnętrznej. W tej bajce poznajemy liska od urodzenia chwalonego za wszystko. Rodzice pozornie wspierający, tak naprawdę nie zwracają większej uwagi na to, co robi ich dziecko. Maluch dostaje pochwały za każdy rysunek, za każdy wygrany lub przegrany mecz, w zasadzie za wszystko.

Im jest starszy, tym bardziej brakuje mu poczucia, że rodzice naprawdę zauważają, co robi. Bo przecież nie każdy rysunek jest znakomity.

To nie jest tylko opowieść o chwaleniu i zauważeniu, to jest też historia pokazująca, jak wyrabia się w dzieciach potrzebę motywacji. W bajce przychodzi taki moment, w którym dziecko decyduje, że skoro nie dostanie za swoje działanie nagrody (udzielenie pomocy słabszemu), nikt nie zauważy tego dobrego uczynku, nie opłaca się go robić. Tu widzę mnóstwo inspiracji do rozmów z dziećmi.

Jesteś najważniejsza

Rewelacyjna jest też ostatnie opowiadanie o sowie Jadwini, która w pewnym momencie dochodzi do wniosku, że musi sama zadbać o siebie. Że jest najważniejszą dla siebie osobą.

Poznajemy ją jako społecznicę, bardzo zaangażowaną w życie lasu, często pomagającą innym zwierzętom. Pewnego dnia sowa budzi się chora, praktycznie nie może sama nic zrobić. Na szczęście wpadają do niej zwierzęta i pomagają tak doraźnie. Jednak są zabiegane, mają swoje rodziny i nie mogą z nią zostać przez cały czas.

Na początku sowa czeka, aż ktoś jej ponownie pomoże. Kiedy jednak tak się nie staje, dochodzi do wniosku, że nikt o nią nie zadba tak, jak ona. Aby móc udzielać pomocy innym, samemu nie można być w złym stanie.

To tak naprawdę opowiadanie, z którego więcej wyniosą dorośli niż dzieci, bo to my najczęściej jesteśmy tymi zapracowanymi, przemęczonymi. Nie potrafimy postawić granicy i robimy rzeczy, na które kompletnie nie mamy ochoty, bo tak trzeba. Bo wypada, tak robi człowiek grzeczny, bo nikt inny za nas tego nie zrobi. Brzmi znajomo? 🙂

Początek ważnych rozmów

Zauważcie, że tu dzieci za każdym razem praktycznie same rozwiązują problem (lub z rówieśnikiem). Potem idą do dorosłych i wyjaśniają, co im się nie podoba. Informują, jak zmienić ich codzienność, żeby było lepiej, z szacunkiem dla uczuć wszystkich.

Przypuszczam, że w zwykłym życiu niewiele dzieci dojdzie samodzielnie do takiego wniosku. Rozumiem jednak, że tutaj posługujemy się pewnym uproszczeniem, bajką będącą wstępem do dłuższej rozmowy. Pokazującą dzieciom, że mają głos i prawo wyjaśnić dorosłym, co im się nie podoba w rodzinnej relacji. W tym kontekście to faktycznie bajki przynoszące ulgę. 

Nie musisz być grzeczny

Autorka : Aleksandra Srokowska-Ziółkowska
Ilustracje Monika Rejkowska
Wydawnictwo Book Ojciec
Wiek czytelników: 4+
Okładka twarda, kartki miękkie.
Zdjęcia bez filtrów.

Swoją opinię o książce mogłam wyrazić dzięki współpracy z wydawnictwem i przemyślanej decyzji, że chcę się nią z Wami podzielić. 

Dołącz do grupy Aktywne Czytanie – książki dla dzieci i młodzieży na FB