Seria „Dlaczego? Kiedy? Jak?” tym razem w wydaniu JUNIOR. Książka pt. Jak się dzielić, współpracować i sobie pomagać wydawnictwa Sam. To patronat Aktywne Czytanie.

Pierwsze pytania dotyczące relacji najczęściej pojawiają się około drugiego i trzeciego roku życia. To moment, kiedy wiele maluchów zaczyna swoją przygodę ze żłobkiem lub przedszkolem. Ale często też po prostu chętniej bawią się z innymi dziećmi, komunikują z dorosłymi.

W serii „Dlaczego? Kiedy? Jak?” JUNIOR świetnie pokazano relacje w różnych odsłonach i czytelnych dla dzieci, bo znanych z codzienności, przykładach.

Dzielić się z najbliższymi

Im starsze dziecko, tym więcej pojawia się pytań o relacje, a one przecież dotyczą niemal każdego aspektu życia. Wszystko zaczyna się w domu, kiedy dzieci uczą się dzielić rzeczami np. zabawkami. Ale też opiekunami np. rodzicami czy dziadkami.

Tu zerkamy na relację rodzeństwa z mamą i tatą. Czasem po prostu trzeba poczekać na swoją kolej. Są takie sytuacje, kiedy dorosły nie może od razu poświęcić całej uwagi jednemu dziecku i to jest w porządku.

Podoba mi się pomysł na proste, najbardziej oczywiste przykłady, ale też właśnie taka jest seria Junior, przeznaczona do czytania z dziećmi, które stawiają pierwsze kroki, jeśli chodzi o relacje.

Przy okazji zerknijcie na łączenie stron, trochę jak segregator, specjalnie z myślą o wygodzie najmłodszych. To sprawia, że książkę bardzo  przyjemnie się czyta, bo da się rozłożyć. Sprawdzi się przy czytaniu w różnych miejscach poza domem.

Jak współpracować?

Wielką zaletą tych przykładów jest pokazanie prawidłowego i nieprawidłowego zachowania, bo przecież to drugie jest dla maluchów też codziennością.

Złość z powodu zepsutej budowli z klocków, chęć uderzenia kogoś, popchnięcia czy wyrwania zabawki, wszystko tu znajdziecie omówione właśnie w kontekście relacji społecznych. Nikt tu dzieciom nie zabrania przeżywania tych trudniejszych emocji, ale jest też jasny komunikat, czego nie robić. Na przykład bić, kopć, obrażać, wyrywać z rąk. I informacja, jak inaczej radzić sobie w trudnej sytuacji.

Okienka pomagają zrozumieć zasady

Okienka w tej serii to nie tylko radość z odkrywania, ale mam wrażenie, że narzędzia pomagające dzieciom zrozumieć daną sytuację lub scenkę. Na przykład w rozdziale „Po co są zasady?”, kiedy rozbrykane maluchy słyszą od nauczycielki sygnał do rozpoczęcia zajęć. Otwieramy duże okienko, a tam już wszystkie dzieci siedzą w kole gotowe do podążania za regułami.

I wyjaśnienie, że zasady w większych grupach są potrzebne do tego, żeby dzieci czuły się spokojnie, komfortowo. Zauważcie, że w całej książce nie mówi się o zasadach jako rygorze, konieczności, ale właśnie wyjaśnia, po co one są. Jak ułatwiają życie. Najpierw wyjaśnienie, zrozumienie, potem dopiero uczenie się ich.

Konflikty też uczą współpracy

Dzieci dostaną też informację, że przebywanie między ludźmi rodzi czasem konflikty i to też jest zupełnie naturalne. Wymieniono tu akurat trzy najbardziej konfliktogenne sytuacje zdarzające się w grupach przedszkolnych.

Wiem, bo kiedyś prowadziłam szkolenia dla nauczycieli na temat konfliktów w grupach, wtedy przekopałam się przez wiele badań. Najczęściej dzieci kłócą się o: pierwszeństwo, zabawkę lub przewodnictwo.

Czym się dzielimy?

Niechęć do dzielenia się zabawkami też mamy tu zaopiekowaną w rozdziale o tym, jak szukać kompromisów. Zabawki w przedszkolu należą do wszystkich tak jak niektóre rzeczy w domu. Wspólna łazienka, kuchnia, a w przedszkolu wspólne wiaderka, łopatki czy klocki.

Pokazanie tego powiązania w mini-komiksie, jest świetnym pomysłem, który chyba czasem pomijamy, wyjaśniając, że „trzeba się dzielić”. Lepiej wyjaśniać, po co i czym się dzielić, bo też nie wszystkim, prawda? Nie dzielimy się szczoteczką do zębów i to też warto dzieciom wytłumaczyć. Tu są właśnie takie przykłady.

Pod dużymi okienkami są scenki pokazujące różne warianty jednego zdarzenia na przykład przy kłótni. Co robić, a czego nie należy, kiedy ktoś nam coś psuje? Może to się zdarzyć niechcący, co oczywiście nie zmniejsza złości „poszkodowanego”. Jednak żal czy smutek nie są usprawiedliwieniem dla przemocy fizycznej ani słownej.

Współpraca i pomaganie

Po konfliktach przechodzimy do również ważnych dwóch spraw, czyli pomagania i wspierania. Podoba mi się podkreślenie, że pomaganie sprawia radość, nie zawsze się o tym głośno mówi w przedszkolach i żłobkach. Raczej jest to punkt widniejących w przedszkolnych regulaminach, których dzieci przestrzegają, bo trzeba.

W grupach zdarza się też pomaganie wspólnie jednej osobie w potrzebie, w końcu mieszkamy wszyscy w globalnej wiosce. Pokazujemy dzieciom, że jeśli każdy pomoże tylko drobinkę, razem można zdziałać całkiem skoro. Tego mi brakowało w książkach dla maluchów.

Tu konkretny przykład z Pawłem, który zapomiał prowiantu na wycieczkę. Każde dziecko daje tylko trochę swojego drugiego śniadania i tym sposobem nikt wiele nie traci, a udaje się pomóc osobie w potrzebie.

Dopiero się uczymy

Na końcu jest jeszcze zadanie dla dzieci. Pomagamy głównym bohaterom posprzątać zabawki, bo oni dzielą wspólny pokój. To oznacza wspólną przestrzeń, o którą warto dbać, żeby się nie pogubić, nie potykać i móc znaleźć rzeczy odłożone na miejsce.

Nawet jeśli dzieci zostaną same z tą książką, ilustracje są na tyle czytelne, że zrozumieją, o co chodzi w konkretnych scenach. I myślę, że to całkiem dobry pomysł, żeby samodzielnie pozwolić maluchom analizować to, co wcześniej razem przeczytacie.

Książki uczące wrażliwości

Brakowało mi (i nie tylko mi) książki przygotowującej te młodsze dzieci do poznawania zasad społecznych. Dla przedszkolaków jest cała masa książek, a dla maluchów idących do żłobka już niekoniecznie.

Przyda się też dzieciom, które powoli wkraczają w świat relacji społecznych. Pokazuje konkretne zachowania i przykłady znane z codzienności. Bez moralizowania, raczej na zasadzie podglądania innych dzieci, czyli obserwacji. Od tego przecież zaczyna się edukacja najmłodszych. Cała reszta jest do wyćwiczenia. Każdy w swoim tempie.

Jak się dzielić, współpracować i sobie pomagać

Autorka Andrea Erne
Ilustracje Peter Nielander
Wydawnictwo SAM
Wiek czytelników: 2-6 lat
Zdjęcia bez filtrów.

Seria Dlaczego? Kiedy? Jak? JUNIOR

Kolejne książki w tej serii wydane po polsku:

• W moim przedszkolu,
• Dzisiaj, jutro, teraz, zaraz. 

Moją opinię o książce mogłam wyrazić dzięki współpracy komercyjnej z wydawnictwem Sam. 

Dołącz do grupy Aktywne Czytanie – książki dla dzieci i młodzieży na FB