Potęga liczb. Jak liczby kształtują świat, w którym żyjemy? Dobry tytuł i dobre pytanie, od którego właściwie powinno się zaczynać wiele rozmów z dziećmi – uczniami, a nawet przedszkolakami.

Wydaje mi się, że książkę zdecydowanie docenią nieco starsze dzieci, z pewnością uczniowie. Mam wrażenie, że mogą też docenić rodzice, na których często spoczywa (czy nam się to poda, czy nie) motywowanie dzieci do nauki.

Piękno liczb

Matematyka jest piękna, choć niekoniecznie kochana i rozumiana przez wszystkich. Jasne, wiele zależy od tego, w jaki sposób się jej uczymy, często też od samego nauczyciela. I tu można się wesprzeć właśnie tym tytułem. Czytając z 6- i 7-latkami warto wyjaśniać i dopowiadać, szukać wspólnych przykładów na to, o czym mowa w danym rozdziale.

Mówimy o najróżniejszych, bardzo praktycznych sprawach i to jest największa siła tej książki. Pokazuje dzieciom po co nam ta matematyka, do czego się przydaje w codziennym życiu. Chodzi o wykorzystanie wiedzy teoretycznej w praktyce.

Pierwsza odpowiedź dzieci zazwyczaj dotyczy liczenia pieniędzy i w zasadzie dorośli też idą w tym kierunku: Jak będziesz umiał liczyć, możesz sobie kupić coś za swoje pieniądze. Ale przecież zastosowań jest o wiele więcej. 

Poszukaj liczb w codzienności

Pieniądze to w sumie bardzo przemawiający argument, ale matematykę można znaleźć w wielu miejscach, które nie przychodzą do głowy tak od razu.

• Kalendarze.
• Miary i wagi.
• Odległości.
• Zegar i wszystko, co z nim związane.
• Pory roku.
• Doba.
• Pomiar temperatury.
• Komputery.

To tylko niektóre ze spraw, jakie znajdziemy w książce i dosłownie są tu rozłożone na czynniki pierwsze.

Historia liczb

Oprócz nich są też informacje historyczne, bo żeby się uczyć matematyki, warto wiedzieć, skąd się wzięły jej poszczególne obszary.

To wiedza ścisła, której nikt nie wymyślił tylko dlatego, że się nudził, wręcz przeciwnie. Liczenie było potrzebne ludziom do lepszej komunikacji, sprawnego poruszania się po świecie, czy choćby do pilnowania owiec na pastwisku.

Mózg szuka układu

Już na wstępie dzieci dostają bardzo ważną informację. Nasz mózg lubi uporządkowane sprawy, wtedy łatwiej nam rozeznać się w sytuacji i czujemy się bezpiecznie. Czasem nie zdajemy sobie sprawy, ale niemal zawsze szukamy „powiązań”, czegoś, co da się uporządkować sensownie. Bywa, że doszukujemy się tych powiązań na siłę, przez co powstają najróżniejsze przekłamania, ale to już temat na zupełnie inną książkę.

W każdym razie uporządkowanie świata w pewne zbiory (liczby, waga, miara itd.) pozwala więcej zrozumieć i w pewien sposób panować nad chaosem. Nawet teraz, pisząc recenzję, zwracam uwagę na liczbę znaków, które Ty masz do przeczytania. Nie chcę ich wpisać zbyt wielu, bo wiem, że się znudzisz. To też liczby porządkujące nasz (w tym wypadku Twój i mój) świat.

Liczby i ciekawostki

Liczba stron w książce, cena, waga, wielkość, wszystko to liczby z naszej codzienności. Komunikujemy się przy pomocy matematyki, choć na co dzień nie zwracamy na to uwagi.

Książka naszpikowana jest takimi właśnie ciekawostkami, tropami matematycznymi, których nie widać w codzienności na pierwszy rzut oka. Zapewniam, że nie tylko dzieci odkryją coś nowego.

Ja się na przykład dowiedziałam, że zwierzęta, choć nie znają pojęcia liczb, potrafią czasem „wyczuwać je”. Łyski (takie ptaki) nie umieją policzyć jaj w gnieździe, ale jeśli tylko porzucić im dodatkowe, nie dadzą się wkręcić w wyżywienie jeszcze jednego dzioba. Odrzucą „nadliczbowe” jajo.

Pająki krzyżakowate nawet zbadano w laboratorium. Nie potrafią policzyć swoich ofiar w sieci, ale kiedy ktoś im zabierze choćby jedną, od razu zaczynają szukać. Im więcej zabranych zdobyczy, tym dłużej pająki szukają. Takich przykładów w przyrodzie jest cała masa.

Liczby kiedyś i dziś

Fascynujący jest też rozdział o zapisie cyfr od 0 do 9: hinduskie, arabskie itd. W tej tabeli widać, jak zmieniały się z czasem, jednocześnie jak są podobne do pierwotnych symboli.

Komputery do liczenia

Cieszy mnie, że w rozdziale o komputerach nie pominięto Ady Lovelace, która jako bardzo utalentowana matematyczka zafascynowana maszynami do liczenia, postawiła (a mówimy o latach 1815-1852) na „komputery”. Wtedy jeszcze oczywiście nikt ich tak nie nazywał. Prognozowała, że te liczące maszyny będą kiedyś potrafiły analizować niezliczone ilości danych. I co? Nie pomyliła się!

W kontekście codzienności można o liczbach mówić i mówić, sprawia mi to ogromną przyjemność. A chcę też podkreślić, że wielką fanką matematyki w szkole nie byłam. Gdybym wtedy miała taką książkę!

Potęga liczb

Autorzy: Isabel Thomas, Robert Klanten, Maria-Elisabeth Niebius ,Raphael Honigstein
Tłumacz Adam Pluszka
Opracowanie graficzne Daniela Olejníková
Wydawnictwo Kropka
Dla dzieci w wieku 6-10 lat.